Wat is Mindset?

Wat is mindset eigenlijk? 

Het woord ‘mindset’ wordt vaak gebruikt om een bepaalde manier van denken aan te duiden. Maar daarmee is lang niet alles gezegd. Wat is mindset? En welke definitie is juist? Over dat laatste valt nog veel te zeggen, maar een veelgebruikte omschrijving voor wat mindset is, luidt:

“Mindset beschrijft de manieren van denken, de innerlijke overtuigingen en de gedragspatronen en innerlijke houding van mensen.”

Met andere woorden: met mindset wordt niet de biologische manier omschreven over hoe je in staat bent te denken, maar het gaat over de psychologische kant. De mindset, oftewel wat je denkt, hoe overtuigingen verankerd zijn en de bereidheid de eigen mindset te bestuderen en waar nodig te veranderen, is cruciaal voor een succesvol en gelukkig leven. 



Twee soorten mindset

De Amerikaanse psychologe Carol Dweck omschrijft in haar boek ‘Mindset’ twee soorten van mindset. Ze is een expert op het gebied van de menselijke motivatie. Ze noemt de twee soorten mindsets ‘fixed mindset’ en de ‘groeimindset’. Dweck legt in haar boek het verschil tussen die twee uit. Ze stelt dat mensen met een fixed mindset geloven dat denkwijzen, patronen, maar ook talenten vaste gegevens zijn en niet verandert kunnen worden. Mensen met een groeimindset geloven het tegendeel. Zij merken en ervaren dat hun denken, talenten en patronen veranderen. Mensen met een ‘groeimindset’ doen ook precies wat Dweck met de term bedoelt: deze mensen ontwikkelen zichzelf om hun doelen te behalen.

“De mindset”, stelt Carol Dweck “speelt een rol in motivatie en zelfregulatie, prestaties en interpersoonlijke processen. Je kijk op jezelf is alles bepalen. Als je gelooft dat je kwaliteiten onveranderlijk zijn - de fixed mindset - wil je jezelf keer op keer gelijk geven in plaats van te leren van je fouten. Terwijl mensen die dit niet doen het talent hebben om tegenslagen van het leven om te zetten in toekomstige successen.”



De kracht van jouw mindset

Dweck stelt dat een mindset geen vaste vorm heeft. En daar zijn we het alleen maar mee eens. Soms kan het lijken alsof je mindset vaststaat. In feite ben je het zelf die de mindset niet wil wijzigen. De grond daarvan berust niet op luiheid of onwetendheid, maar vaak op angst. Dweck zegt hierover: “Een fixed mindset zorgt ervoor dat mensen bang zijn voor uitdagingen of mislukkingen, terwijl een groeimindset mensen in staat stelt om uitdagingen aan te gaan en om positieve dingen te halen uit zowel falen als uit succes.”

Waarom de juiste mindset je verder brengt

Veel in het leven draait om het hebben van de juiste mindset. Maar waarom is dat eigenlijk? Is mindset een modewoord en zijn mindset boeken een slechts trendy of is het meer? Mindset en persoonlijke ontwikkeling hebben veel met elkaar te maken. Om je leven optimaal te leven, is het nodig om jezelf te blijven ontwikkelen. Een ding is zeker: voor iedereen heeft het leven uitdagingen in petto. Niet alles gaat vanzelf, en niet alles gaat direct zoals we dat zouden willen. Of het nu gaat om het aanleren van vaardigheden, om het vinden van identiteit, om het overwinnen van tegenslagen of de confrontatie met lijden: het vraagt om flexibiliteit van de geest om ermee om te gaan. We kunnen gebeurtenissen niet altijd voorkomen, sturen of beïnvloeden. Maar we hebben het wel in de hand hoe we op gebeurtenissen reageren. Over hoe we er over denken, over praten en hoe we ons door gebeurtenissen laten beïnvloeden. Dit is precies waarom de juiste mindset je verder brengt. 

Hoe ontstaat een mindset? 

Welke mindset je hebt, is het gevolg van een leerproces. Onze mindset wordt gevormd door ervaringen en de reacties van onze omgeving op ons handelen en onze acties. De ervaring en de reacties daarop kunnen twee kanten op verankerd worden: positief of negatief. Door ervaringen op te doen en daar conclusies aan te verbinden creëert iedereen bewust en onbewust negatieve en positieve overtuigingen. Met name de onbewuste overtuigingen zijn diep in ons geworteld. Het zijn de overtuigingen die al in de kindertijd ontstaan en vaak van grote invloed zijn op de (onbewuste) overtuigingen die we hebben en de keuzes die we in het leven maken. Dit gaat ver. Deze overtuigingen hebben een grote impact op de rest van ons leven, en spelen en rol bij de beslissingen die gemaakt worden. Je kunt deze onbewuste overtuigingen zien als filters waardoor we – afhankelijk van de overtuiging - alles laten stromen of stoppen. 

Fixed mindset en groeimindset 

Nu je weet wat een mindset is, vraag je jezelf misschien af wat een juiste mindset is, en hoe je die kunt ontwikkelen. Weer even terug naar de Amerikaanse psychologe Carol Dweck die het heeft over de fixed mindset en de groei of growth mindset. Mensen met een fixed mindset gaan ervan uit dat wat je kunt of niet kunt nu eenmaal is zoals het is. Ze geloven niet dat je daar veel aan kunt veranderen. Bij deze mensen past de typische uitspraak: ‘Je neemt mij maar zoals ik ben, want ik ben nu eenmaal zo’. Of: ‘Dat hoef je mij niet te vertellen of te laten doen, ik snap zoiets toch niet’. Het zijn antwoorden waarmee ze eigenlijk zeggen dat ze iets te lastig vinden, liever de schuld van zich af schuiven, gebeurtenissen als een externe factor zien en zelf machteloos zijn. Zo blijven ze hangen in een negatieve gedachtespiralen. 

Mensen met een groeimindset geloven dat je vaardigheden kunt leren en ontwikkelen door daar moeite voor te doen. Ze geloven dat je van ervaringen kunt leren. Ze proberen verschillende oplossingen uit en geloven niet in falen. Wel in een andere manier vinden om de volgende keer tot een andere ervaring te komen. 

Positieve mindset, gelukkiger leven

Succesvolle mensen behoren tot de groep mensen met een groeimindset. Grenzen bestaan alleen in ons hoofd en evolueren voortdurend en verbeteren hun vaardigheden. Daarbij hoeft onder ‘succesvol’ zeker niet alleen een bloeiend bedrijf en dikke bankrekening te worden verstaan. Het gaat met name om een gelukkiger leven te leiden. Dit lukt met de juiste mindset omdat uitdagingen als iets positiefs worden ervaren en ongeplande gebeurtenissen niet leiden tot doemdenken of zelfmedelijden. Het goede nieuws is: wanneer jij vaak of slechts af en toe vastzit in een negatieve mindset, dan kun je dit veranderen.



Hoe verander je een negatieve mindset?

Een negatieve mindset zorgt voor onnodig lijden en zet een rem op je persoonlijke ontwikkeling. De eerste stap van een negatieve mindset naar een positieve mindset is het onder de loep nemen van je negatieve overtuigingen en manier van denken. De volgende overdenken kunnen je daarbij helpen: 

1: Geloof niet alles wat je denkt

Je gedachten – dat stemmetje in je hoofd – kunnen venijnig zijn. Je brein wil je beschermen tegen pijn. Wanneer je in je verleden ervaringen hebt gehad waar je een negatieve les uit hebt getrokken wil je brein voorkomen dat je daar nog eens doorheen moet. (Wat nooit lukt). De eerste stap om je brein te overtuigen dat jijzelf aan het roer staat, is je gedachten kalmeren door te beseffen dat deze gedachten niet de absolute waarheid zijn. Wanneer je bijvoorbeeld graag een cursus wilt volgen, maar je overtuiging is dat je het niet waard bent om in je toekomst te investeren, of je te dom bent om nog iets te leren, vertel je brein dan je deze bescherming tegen pijn uit het verleden nu niet meer nodig hebt. 

2: Let bewuster op je gedachten

Jij bent meer dan je gedachten. Je kunt je gedachten trainen om minder negatief te worden. Zoals met tip 1. Wanneer je negatieve gedachten hebt, realiseer je dan dat je brein graag vasthoudt aan hetzelfde. Wanneer je feedback krijgt, wijs die dan niet af, maar zie het als moment om te leren. Dit is niet hetzelfde als niet voor jezelf opkomen. In tegendeel. Wanneer je wordt aangesproken op een manier van handelen, zal een negatieve mindset ervoor zorgen dat je reageert met iets als: “Wat weet jij daarover? Je mocht me sowieso al nooit?” Of je sluit je af of vervalt in zelfmedelijden en denkt: “Zie je wel, ik kan het gewoon niet.” Grijp feedback aan om meer te leren over hoe je dingen anders kunt doen. 

3: Geef niet op

Een negatieve mindset verandert niet van de een op de andere dag in een positieve mindset. Dit komt omdat er een complex mechanisme achter zit. Ook een negatieve mindset heeft een doel: je brein wil je beschermen tegen pijn uit het verleden. Een kind kijkt onbevangen en nieuwsgierige naar de wereld en accepteert zichzelf volledig. Door ervaringen en een negatieve reactie op die ervaringen verandert de onbevangenheid en het geloof in zichzelf. Je komt vast te zitten in aangeleerde overtuigingen. Het kost tijd om deze om te buigen. Je kunt een coach zoeken die je daarbij helpt, en ook mindset boeken kunnen je helpen. 

Nu je weet wat mindset is, en hoe een positieve en negatieve mindset je leven en geluk beïnvloeden, welk type mindset kies je dan? De juiste houding en mindset zijn essentieel voor je succes en welzijn. Stap voor stap kun ook jij dit bereiken. En er is een boek dat je kan helpen de juiste mindset te vinden en je te inspireren je leven te veranderen. Het boek heet 'Today is Your Future' en komt 2022 uit!